(EMDR) Eye Movement Desensitization and Reprocessing

Wprowadzenie

Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) to zaawansowana metoda psychoterapii, która zdobyła szerokie uznanie na całym świecie za swoją skuteczność w leczeniu różnorodnych problemów psychicznych. Opracowana przez dr Francine Shapiro w 1987 roku, terapia EMDR jest stosowana głównie w leczeniu zaburzeń stresu pourazowego (PTSD), ale jej zastosowanie wykracza daleko poza to jedno schorzenie. Metoda ta znajduje zastosowanie również w leczeniu traumy, lęków, depresji, uzależnień oraz wielu innych problemów psychicznych i emocjonalnych. Niniejszy artykuł ma na celu dostarczenie kompleksowego przewodnika po terapii EMDR, omawiając jej historię, mechanizm działania, wskazania, przebieg sesji, a także korzyści i ograniczenia.

Historia i rozwój terapii EMDR

Terapia EMDR ma swoje korzenie w późnych latach 80. XX wieku, kiedy to dr Francine Shapiro przypadkowo odkryła, że szybkie ruchy oczu mogą zmniejszać intensywność negatywnych myśli. Jej pierwsze badania wykazały, że te ruchy oczu mogą pomóc w przetwarzaniu i neutralizowaniu bolesnych wspomnień. Dr Shapiro kontynuowała swoje badania, rozwijając metodę i testując ją w różnych kontekstach klinicznych. W 1989 roku opublikowała swoje pierwsze wyniki badań, które pokazały, że terapia EMDR jest skuteczna w leczeniu PTSD. Od tego czasu terapia EMDR została szeroko zbadana i uznana przez różne organizacje zdrowia, w tym Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz American Psychiatric Association (APA).

Jak działa terapia EMDR?

Terapia EMDR opiera się na założeniu, że nieprzetworzone wspomnienia traumatycznych wydarzeń mogą prowadzić do różnorodnych problemów psychicznych. Terapia EMDR składa się z ośmiu faz, które są skrupulatnie przestrzegane przez terapeutę, aby zapewnić skuteczność leczenia. Oto szczegółowy opis tych faz:

  1. Historia i planowanie leczenia: W tej fazie terapeuta zbiera szczegółową historię pacjenta, identyfikuje traumatyczne wspomnienia i opracowuje plan leczenia. Kluczowe jest zrozumienie, jakie wydarzenia wywołują obecne problemy pacjenta.
  2. Przygotowanie: Terapeuta wyjaśnia pacjentowi, jak będzie przebiegać terapia, co może się wydarzyć podczas sesji, oraz jakie są cele terapeutyczne. W tej fazie budowana jest również relacja zaufania między pacjentem a terapeutą.
  3. Ocena: Identyfikacja konkretnych wspomnień, które mają być przetworzone, oraz związanych z nimi przekonań, emocji i odczuć fizycznych. Terapeuta prosi pacjenta o ocenę poziomu dyskomfortu związanego z danym wspomnieniem.
  4. Desensytyzacja: Pacjent koncentruje się na traumatycznym wspomnieniu, jednocześnie wykonując określone ruchy oczu pod kierunkiem terapeuty. Mogą być używane również inne formy stymulacji bilateralnej, takie jak dźwięki lub dotyk.
  5. Instalacja: W tej fazie wzmacnia się pozytywne przekonania związane z przetworzonym wspomnieniem. Terapeuta pomaga pacjentowi zastąpić negatywne przekonania pozytywnymi.
  6. Skanowanie ciała: Monitorowanie fizycznych reakcji pacjenta w celu identyfikacji i usunięcia resztek napięcia. Pacjent jest proszony o zwrócenie uwagi na swoje ciało i opisanie wszelkich odczuć fizycznych.
  7. Zamknięcie: Stabilizowanie pacjenta po sesji, upewniając się, że czuje się bezpiecznie i komfortowo. Terapeuta może zlecić pacjentowi techniki samopomocy do stosowania pomiędzy sesjami.
  8. Reewaluacja: Ocena postępów w terapii i planowanie dalszych sesji, jeśli to konieczne. Terapeuta sprawdza, czy cele terapeutyczne zostały osiągnięte i czy istnieją jeszcze nieprzetworzone wspomnienia.

Wskazania do terapii EMDR

Terapia EMDR znajduje zastosowanie w leczeniu szerokiego spektrum problemów psychicznych i emocjonalnych. Oto niektóre z głównych wskazań do jej stosowania:

  • Zaburzenia stresu pourazowego (PTSD): Terapia EMDR jest szczególnie skuteczna w leczeniu PTSD. Pomaga pacjentom przetwarzać i integrować traumatyczne wspomnienia, co prowadzi do zmniejszenia objawów takich jak koszmary senne, flashbacki, lęki i unikanie.
  • Lęki i fobie: Terapia EMDR może być stosowana w leczeniu różnorodnych lęków i fobii, pomagając pacjentom zredukować reakcje lękowe związane z konkretnymi sytuacjami lub obiektami.
  • Depresja: EMDR jest użyteczna jako uzupełnienie innych form leczenia depresji. Pomaga pacjentom przetwarzać negatywne przekonania i wspomnienia, które mogą przyczyniać się do ich stanu.
  • Uzależnienia: Terapia EMDR może pomóc w zrozumieniu i przetworzeniu traumy, która może być podstawą uzależnienia. Pomaga także w radzeniu sobie z trudnymi emocjami i impulsami.
  • Zaburzenia jedzenia: EMDR jest stosowana w leczeniu zaburzeń jedzenia, pomagając pacjentom przetwarzać traumy i emocje związane z ich relacją do jedzenia i ciała.
  • Niska samoocena: Terapia EMDR może pomóc pacjentom przepracować negatywne przekonania o sobie, które są wynikiem wcześniejszych doświadczeń, poprawiając tym samym ich poczucie własnej wartości.

Przebieg sesji EMDR

Sesje EMDR zazwyczaj trwają od 60 do 90 minut i mogą obejmować od kilku do kilkunastu sesji, w zależności od złożoności problemu. Proces terapii jest interaktywny i dynamiczny, a terapeuta dostosowuje techniki do potrzeb pacjenta. Podczas sesji pacjent może doświadczać intensywnych emocji, ale terapeuta jest tam, aby zapewnić wsparcie i pomóc w przetwarzaniu tych emocji.

Przykład sesji EMDR

Załóżmy, że pacjent, nazwijmy go Jan, cierpi na PTSD spowodowane przez wypadek samochodowy. Jan ma nawracające koszmary senne i flashbacki związane z wypadkiem, które znacznie wpływają na jego codzienne życie. Oto jak mogłaby wyglądać jedna z sesji terapii EMDR dla Jana:

  1. Historia i planowanie leczenia: Terapeuta przeprowadza szczegółowy wywiad z Janem, aby zrozumieć jego historię i specyfikę traumy. Na podstawie tej informacji opracowuje plan terapii.
  2. Przygotowanie: Terapeuta wyjaśnia Janowi, jak będzie przebiegać terapia, i uczy go technik samopomocy, takich jak techniki relaksacyjne, które mogą być pomocne między sesjami.
  3. Ocena: Jan wybiera konkretne wspomnienie związane z wypadkiem, które chce przetworzyć. Opisuje emocje i przekonania związane z tym wspomnieniem oraz ocenia poziom dyskomfortu.
  4. Desensytyzacja: Terapeuta prowadzi Jana przez stymulację bilateralną (ruchy oczu), podczas gdy Jan koncentruje się na traumatycznym wspomnieniu. Proces ten pomaga Janowi przetworzyć wspomnienie i zmniejszyć jego emocjonalny ładunek.
  5. Instalacja: Terapeuta pomaga Janowi zastąpić negatywne przekonania związane z wypadkiem pozytywnymi przekonaniami, np. „Jestem teraz bezpieczny” zamiast „Jestem w niebezpieczeństwie”.
  6. Skanowanie ciała: Jan zwraca uwagę na swoje ciało i opisuje wszelkie odczucia fizyczne. Terapeuta pomaga Janowi zidentyfikować i usunąć resztki napięcia.
  7. Zamknięcie: Terapeuta upewnia się, że Jan czuje się bezpiecznie i komfortowo, zanim zakończy sesję. Jan otrzymuje techniki samopomocy do stosowania między sesjami.
  8. Reewaluacja: Na początku kolejnej sesji terapeuta ocenia postępy Jana i planuje dalsze sesje, jeśli to konieczne.

Korzyści i ograniczenia terapii EMDR

Korzyści:

  • Skuteczność: Badania wykazują, że EMDR jest skuteczną metodą leczenia PTSD i innych zaburzeń psychicznych. Pacjenci często doświadczają znaczącej poprawy już po kilku sesjach.
  • Brak konieczności szczegółowego omawiania traumy: W przeciwieństwie do tradycyjnych terapii, EMDR nie wymaga od pacjenta szczegółowego omawiania traumatycznych wspomnień, co może być korzystne dla osób, które mają trudności z werbalizowaniem swoich doświadczeń.
  • Zintegrowane podejście: EMDR łączy elementy różnych podejść terapeutycznych, takich jak terapia poznawczo-behawioralna, terapia ciała i mindfulness, co czyni ją wszechstronną i adaptacyjną.

Ograniczenia:

  • Intensywność emocjonalna: Proces terapii może być emocjonalnie intensywny, co może być trudne dla niektórych pacjentów. Ważne jest, aby terapeuta był odpowiednio przeszkolony i umiał zapewnić wsparcie w trakcie i po sesji.
  • Niewłaściwa dla wszystkich: EMDR nie jest odpowiednia dla wszystkich pacjentów. Osoby z pewnymi schorzeniami psychicznymi, takimi jak psychotyczne zaburzenia, mogą nie być odpowiednimi kandydatami do tej terapii.
  • Wymaga odpowiedniego szkolenia terapeuty: Skuteczność terapii EMDR zależy od umiejętności i doświadczenia terapeuty. Niewłaściwie przeprowadzona terapia może być nieskuteczna lub nawet szkodliwa.

Podsumowanie

Terapia EMDR to potężne narzędzie w leczeniu różnorodnych problemów psychicznych, oferujące skuteczne rozwiązania dla osób cierpiących z powodu traumy, lęków, depresji i innych zaburzeń. Jej unikalne podejście, polegające na przetwarzaniu traumatycznych wspomnień przy użyciu stymulacji bilateralnej, sprawia, że jest to metoda ceniona zarówno przez terapeutów, jak i pacjentów. Mimo pewnych ograniczeń, terapia EMDR pozostaje jedną z najważniejszych i najbardziej innowacyjnych metod psychoterapii, dostarczając nadziei i ulgi tym, którzy doświadczyli głębokiego bólu emocjonalnego.

Zadzwoń Teraz